O Bajmoku

Bajmok

Bajmok leži na 19 stepeni i 25 minuta istočne geografske dužine i 45 stepeni i 58 minuta severne geografske širine, na nadmorskoj visini od 117m.
Bajmok je naselje koje se nalazi u plodnoj Panonskoj niziji, na krajnjem severu Bačke, u neposrednoj blizini Srpsko – Mađarske granice, udaljeno od nje samo 9 kilometara, na površini od 13005 ha. Neposredna blizina granice ide u prilog povoljnom geografskom položaju naselja.
Naselje je podignuto na mestu gde se dotiču dve poljoprivredne zone: s jedne strane se nalazi lesna zaravan bogata plodnim oranicama, a na drugoj strani, na peščanom podnevlju Subotičke peščare, podignuti su voćnjaci i vinogradi. Bajmok je danas povezan dobrim asfaltnim putem sa Suboticom, Somborom, Bačkom Topolom. Obližnja naselja Aleksa Šantić, Pačir, Mišićevo, Tavankut i grupe salaša Skenderevo i Madarški salaši, prirodno gravitiraju Bajmoku koji za njih predstavlja trgovački i privredni centar, iako Bajmoku, kao mesnoj zajednici, pripadaju i Madaraški salaši.
Prvi pisani dokumenti koji se odnose na Bajmok potiču iz XV veka, kada se naselje prvi put pominje kao selo. Tada je kralj Matija Korvin, darovnicom koja datira od 17. februara 1462. godine, Bajmok, zajedno sa drugim selima i pustarama u županiji, poklonio svojoj majci, udovici Janoša Hunjadija, rođenoj Silađi. Za vreme turske okupacije od 1526. do 1697. godine, zabeleženo je da se menjao broj stanovnika u pojedinim periodima. Naseljavanjem Bajmoka, nastalo je novo naselje Rata, koje je postalo sastavni deo Bajmoka, dobilo je ime po načinu otplate dobivenog zemljišta na rate.
Po zadnjim podacima Bajmok ima 8992 stanovnika, nacionalnu strukturu čine srbi, mađari, bunjevci, hrvati i u manjem broju ostali.

BRATSKA NASELJA - Darosava, Bačalmaš R. Mađarska, Lakitelek R Mađarska, Fulokerč R Mađarska. 

KULTURNA DRUŠTVA I CENTRI

MKUC „Doža Đerđ”
Građani Bjamoka, mađarske nacionalnosti 1946. godine osnovali su Mađarsko Kulturno Društvo „Doža Đerđ“. 1993. godine stvorila se mogućnost za ponovno osnivanje društva, čija aktivnost se evoluirala tokom nekoliko godina u tempu da je postao kulturni centar.
Glavni pokretači su mu negovanje mađarske kulture, istorije i negovanje tradicije i običaja mađara. Sprovodi velik broj programa: takmičenje recitacija, organizovanje likovnih i literarnih takmičenja, proslava Dana mađarske kulture, sećanje na revoluciju 1848/49, proslava crkvenog proštenja Petar i Pavle, i proslava drugih manifestacija.
Pored rada raznih sekcija u centru, centar je sedište i drugim društvima, civilnim organizacijama, aktivistima i klubovima.

Srpski kulturni centar „Nikola Tesla”
Srpski kulturni centar “Nikola Tesla” je osnovan 2003. godine, deluje na principu dobrovoljnosti kroz razne oblike kulturne, prosvetne, naučne, zdravstvene, privredne, humanitarne i slične aktivnosti. Srpski kulturni centar najviše aktivnosti i uspeha ima u negovanju uspomena i tradicije iz prošlosti Srba. U okviru centra aktivne su tri dečije sekcije, dramska sekcija, folklorna sekcija i horska sekcija pri hramu Svetog Georgija. Svakog leta se organizuje kulturno- sportska manifestacija Lički susreti. Pod pokroviteljstvom Centra pojavila su se izdanja knjiga o folklornim tekovinama Ličana, kao i zbirka poezije „Dodir tišine“.

Bunjevački kulturni centar „Bajmok“
Bunjevački kulturni centar „Bajmok“, nastao je transformacijom odbora za negovanje Bunjevačke kulture tradicije i običaja, 25.04.2005. godine, radi na očuvanju Bunjevačke kulture, tradicije i običaja. Rad centra odvija se po sekcijama i to: sekcija ručnih radova, etnološko-istraživačka sekcija sa posebnim radom na prikupljanju građe iz oblasti odeće i opreme, kuvarica, reduša, kulinarskog pribora, stari recepata, dramsko recitatorske sekcije, amatersko filmsko stvaralaštvo. Rad centra je prepoznatljiv po Etno izložbama, Polivačima i posebno po „Etno festivalu Bunjevački nacionalni ila“, odnosno „Danima bunjevačke kulture“.

KPD „Jedinstvo-Eđšeg” ME
Kulturno Prosvetno Društvo “Jedinstvo-Eđšeg” osnovano je 27. januara 1957. godine, uključujući u svoje redove amatere višenacionalnih sastava. Danas broji 150 članova, koji deluju u šest sekcija: folklorna, moseran ples, dramska sekcija na srpskom i mađarskom jeziku, tehničko informativna sekcija, likovna i literarn asekcija.
 “Međunarodna smotra folklora Bajmok” je najstarija i najmasovnija manifestacija obuhvaćajući multietnički kolorit folklornih igara društva iz naše zemlje i inostranstva, prvi put je održana 22. i 23. juna 1963. godine, a od 1970. godine postala je međunarodna.

Društvo mesne istorije Vojvođanskih Mađara
Društvo mesne istorije Vojvođanskih Mađara, osnovano je 14. maja 2009. godine u Bajmoku, Članovi Društva su kako iz Vojvodine tako i iz okolnih država, bave se proučavanjem istorije na ovom podnevlju a i šire, društvo broji 175 članova. U prošloj godini društvo je izdalo dve knjige: Memento 1944/45 i I. godišnjak Društva i održali su pet savetovanja.

Matica Drežnička
Matica Drežnička je osnovana 16. decembra 2006. godine, sa ciljem sakupljanja, očuvanja i negovanja narodnog stvaralaštva, osobito u oblasti jezika. Nosilac toga rada je naš časopis “Godišnjak Matice Drežničke”.

Kolo srpskih sestara Eparhija Bačka Bajmok
Kolo je vanstranačka nevladina dobrovoljna, humanitarna i kulturna organizacija, svoju delatnost obavlja u skladu sa Jevanjđelskim principima i učenjima srpske pravoslavne crkve. Prvi put u Bajmoku osniva se 2006. godine, pri Eparhiji bačkoj sa blagoslovom pravoslavnog Episkopa i Vladike Bačkog gospodina Irineja Bulovića. Kolo broji oko 40 članica.

SPOMENICI I SPOMEN PLOČE

"Baklja sećanja" bronzani plamen bajmočke skulpturke Ane Bešlić, nalazi se u sedištu Bajmoka u malom parku ispred katoličke crkve. Otkriven je 17. oktobra 1971. godine.

Spomenik Sv. Trojstvo nalazi se u centru Bajmoka, podigla ga je porodica Volf 1878. godine, i to je prvi javni spomenik u Bajmoku.

Spomen-obeležje solunskim dobrovoljcima kolonistima Rate, podignuto povodom 75. godišnjice prisajedinjenja Vojvodine Srbiji, u dvorištu OŠ „Vuk Karadžić“ na Rati.

Spomen groblje kod Bagrema, gde je streljano 02 novembra 1944. godine, 195 nedužnih građana, mađara i nemaca iz Bajmoka i okolnih naselja.

Spomen-ploča žrtvama fašističkog terora, izrađena od mesinga, postavljena centralno na zid trema sa arkadama na školu na Rati. Odavde su fašisti odveli stanovnike Rate u logor Barč i Šarvar.

Spomen ploča postavljena na zgradu škole, 1981. godine, na nekadašnju zgradu političkog zatvora.

Spomen ploča postavljena na zgradi Mesne kancelarije gde su građani Bajmoka zbrinuli izbeglice iz Mađarske nakon revolucije 1956. godine.

Spomen ploča postavljena na zgradu Mesne kancelarije mađarskom kralju Matija Korvinu, u čijoj darovnici se spominje Bajmok, to je prvi pisani trag od 17. februara 1462. godine.

Spomen ploča postavljena na mestu nekadašnje Sinagoge, za sećanje na Holokaust 1944. godine.